Συστήματα διαμόρφωσης δέντρων

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΔΕΝΤΡΩΝ

Η δημιουργία των οπωρώνων προϋποθέτει εκτός των άλλων και την επιλογή του κατάλληλου συστήματος διαμόρφωσης των δέντρων, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η σωστή τους ανάπτυξη, η ευκολία συγκομιδής (μηχανικά ή χειρονακτικά) και η καρποφορία και απόδοση των δέντρων. Η επιλογή του συστήματος διαμόρφωσης, εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την κρίση του καλλιεργητή αλλά και από το υποκείμενο του δενδρυλλίου. Έτσι, για παράδειγμα, οι ποικιλίες μηλιάς εμβολιασμένες σε υποκείμενα Μ9 και Μ26, δεν συνίστανται για φύτευση σε ελεύθερα συστήματα, αλλά απαιτούν νέα συστήματα όπως το μονόκλωνο ή η παλμέτα κ.τ.λ..

Στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, επιλέγονται ολοένα και περισσότερο τα νέα συστήματα διαμόρφωσης τύπου “μονόκλωνο”, αφού τα δέντρα εισέρχονται νωρίτερα στην παραγωγή και η συγκομιδή πραγματοποιείται ευκολότερα. Σε γενικές όμως γραμμές, τα δημοφιλέστερα συστήματα που χρησιμοποιούνται στη χώρα μας και στο εξωτερικό, είναι:

1) Ελεύθερο ή Ελεύθερο Κύπελλο:

Αποτελεί το πιο διαδεδομένο και γνωστό σύστημα διαμόρφωσης των οργανωμένων οπωρώνων. Το δέντρο φέρει 4-6 βραχίονες, αρκετούς υποβραχίονες και μοιάζει με κύπελλο. Το σύστημα αυτό επιτρέπει τον καλό αερισμό και φωτισμό των δέντρων και εκμεταλλεύεται τα εδάφη όλων των ειδών και κλίσεων. Οι αποστάσεις φύτευσης ποικίλλουν ανάλογα με τα χρησιμοποιούμενα υποκείμενα και το είδος του δέντρου. Συνήθως, τα δέντρα φυτεύονται σε αποστάσεις 5x5m ή μεγαλύτερες. Πλεονεκτεί στην μέγιστη απόδοση των δέντρων και στο χαμηλό κόστος εγκατάστασης, ενώ μειονεκτεί στο ότι δυσχεραίνει τη συγκομιδή και τις καλλιεργητικές φροντίδες.

2) Ισπανικός Θάμνος ή Χαμηλό Κύπελλο Καταλονίας

Όπως υποδηλώνει και το όνομά του, αποτελεί σύστημα με καταγωγή από την Ισπανία όπου συνηθίζεται να καλλιεργούνται δέντρα σε χαμηλό ύψος. Τα δέντρα διατηρούνται σε ύψος 2-3m, φέρουν 3-4 βραχίονες οι οποίοι στην συνέχεια διακλαδώνονται με 2-3 υποβραχίονες και έχουν την μορφή κυπέλλου. Το σύστημα αυτό επιτρέπει τον καλό αερισμό και φωτισμό των δέντρων και αυξάνει την πυκνότητα φύτευσης δέντρων ανά στρέμμα. Οι αποστάσεις φύτευσης ποικίλλουν ανάλογα με τα χρησιμοποιούμενα υποκείμενα και το είδος του δέντρου και κυμαίνονται από 1,8x4,5m έως 2,5x5m. Πλεονεκτεί στην ευκολία της συγκομιδής και στην υψηλή παραγωγικότητα (περισσότερα δέντρα/στρέμμα), ενώ μειονεκτεί στο ότι τα δέντρα καθίστανται ευάλωτα στον παγετό και χρήζουν εξειδίκευσης για την διατήρηση και τον σχηματισμό τους με το κλάδεμα.

3) Μονόκλωνο Γραμμικό ή Κυπαρισσάκι

Κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος ενάντια στα υπόλοιπα συστήματα διαμόρφωσης. Αποτελεί γραμμικό σύστημα πυκνής φύτευσης και θεωρείται εξέλιξη της παλμέτας. Τα δέντρα φτάνουν σε ύψος τα 3-4m και διάμετρο κόμης έως 3m. Στην ουσία έχουν κωνική μορφή όπως το κυπαρίσσι. Η διαμόρφωση βασίζεται σε έναν κατακόρυφο κεντρικό άξονα, με πλάγιους βραχίονες. Για τη δημιουργία των βραχιόνων τα δέντρα χαράζονται στον κεντρικό άξονα, διαδοχικά ανά έτος, σε συγκεκριμένα σημεία, πάνω από τους οφθαλμούς. Η διαδικασία του χαράγματος ξεκινά από 2ο έως το 4ο έτος. Οι αποστάσεις φύτευσης ποικίλουν. Επικρατέστερες είναι 3x5m και 4,5x2,5m. Πλεονεκτεί ως προς τη γρήγορη είσοδο των δέντρων στην παραγωγή, άρα και στην ταχεία απόδοση εισοδήματος καθώς στην ευκολία τόσο της καλλιέργειας όσο και της συγκομιδής, ενώ μειονεκτεί στο ότι έχει υψηλό κόστος εγκατάστασης (περισσότερα δέντρα/στρέμμα) και υψηλότερες απαιτήσεις άρδευσης.

4) Γραμμική Παλμέτα ή Παλμέτα Φράχτης

Αποτελεί την πηγή έμπνευσης για το μονόκλωνο σύστημα. Χρησιμοποιήθηκε αρκετά κατά τις προηγούμενες δεκαετίες. Τα δέντρα σε αυτό το σύστημα παρουσιάζουν μεγάλη ανάπτυξη και φυτεύονται συνήθως σε αποστάσεις 2,5x3,5m. Οι αποστάσεις όμως διαφέρουν ανάλογα με το είδος της καλλιέργειας και το υποκείμενο. Τα δέντρα φτάνουν σε ύψος τα 2,5-3,5m και η διαμόρφωση βασίζεται σε έναν κατακόρυφο κεντρικό άξονα με πλαγιόκλαδη ανάπτυξη. Με τις κατάλληλες τεχνικές κλαδέματος δημιουργούμε πλάγιους βλαστούς οι οποίοι προσδένονται στα σύρματα (υποστύλωση) δίνοντας την επιθυμητή μορφή στο δέντρο. Στο σύστημα αυτό τα δέντρα καρποφορούν από το 3-4ο έτος. Πλεονεκτεί στην υψηλή παραγωγικότητα των δέντρων και στην ευκολία των καλλιεργητικών φροντίδων και της συγκομιδής, ενώ μειονεκτεί στο αυξημένο κόστος εγκατάστασης (υποστυλώσεις με πάσσαλους και σύρματα) και απαιτεί ιδιαίτερες γνώσεις για την διαμόρφωση των δέντρων (κλάδεμα-δέσιμο βλαστών).

5) Ούφο (U.F.O.)

Αμερικάνικο σύστημα γραμμικής φύτευσης που βασίζεται σε ορθόκλαδους καρποφόρους βλαστούς (Upright Fruiting Offshoots). Χρησιμοποιείται κυρίως στην κερασοκαλλιέργεια. Απαιτούνται νάνα υποκείμενα και αρδευόμενα κτήματα αφού έχει αυξημένες απαιτήσεις σε νερό. Θέλει υποστήριξη με πασσάλους και 3 ή 4 επίπεδα από σύρματα. Οι πάσσαλοι τοποθετούνται κατά γραμμές σε απόσταση μεταξύ τους περίπου 15m. Τα σύρματα τοποθετούνται σε αποστάσεις από το έδαφος, το πρώτο 0,60m και κάθε επόμενο 0,70m από το προηγούμενο. Τα δέντρα φυτεύονται άκοπα, υπό γωνία 45ο-60ο με το έδαφος (πλαγιαστά) και σε αποστάσεις μεταξύ τους 1,5-2m ενώ οι γραμμές απέχουν 4-4,5m. Δένουμε το φυτό στο πρώτο σύρμα και αν υπάρχουν διακλαδώσεις, τις δένουμε στο σύρμα κάθετα (γωνία 90ο με το έδαφος). Όταν το δέντρο βλαστήσει, αφήνουμε τους κατάλληλους ορθόκλαδους βλαστούς σε απόσταση ανά 15cm μεταξύ τους και τους δένουμε όπως παραπάνω. Το τελικό ύψος των ορθόκλαδων βλαστών κυμαίνεται περίπου στα 2,50m. Πλεονεκτεί στην υψηλή παραγωγικότητα των δέντρων, στην καλή ποιότητα των καρπών και στην γρήγορη είσοδο στην παραγωγή, ενώ μειονεκτεί στο υψηλό κόστος εγκατάστασης, στις υψηλές απαιτήσεις για άρδευση και στους κινδύνους καταστροφής των δέντρων από ηλιοεγκαύματα (αυξημένη έκθεση του κορμού στον ήλιο).

6) Ύψιλον (“Y”)

Σύστημα γραμμικής φύτευσης με δύο παραλλαγές, αλλά με βασική δομή του δέντρου. Οι παραλλαγές του είναι οι: α) Ύψιλον παράλληλα με τη σειρά (δίκλωνη παλμέτα Ύψιλον) και β) Ύψιλον κάθετα με τη σειρά (παλμέτα τύπου Ύψιλον). Σχετικά με τη δομή, το δέντρο έχει σχήμα που μοιάζει με το γράμμα “Υ”. Σχηματίζεται από δύο βασικούς βραχίονες που ξεκινούν από ύψος 0,50m από το έδαφος και δεν έχει υποβραχίονες. Φτάνει σε ύψος περίπου 3-5m και οι αποστάσεις φύτευσης ποικίλουν ανάλογα με το είδος του δέντρου. Ενδεικτικά, στην (α) παραλλαγή οι αποστάσεις φύτευσης είναι 5x4m ενώ στην (β) παραλλαγή είναι 2x5m (για λαίμαργα δέντρα π.χ. κεράσιες, ροδακινιές κ.α.). Πλεονεκτεί για την ευκολία που προσφέρει στις καλλιεργητικές φροντίδες και για την μέγιστη εδαφική εκμετάλλευση του κτήματος, ενώ μειονεκτεί στο αυξημένο κόστος εγκατάστασης και των ειδικών γνώσεων που απαιτεί για τον σχηματισμό και τη διατήρηση του σχήματος των δέντρων.

* Ο παρών ιστότοπος δημιουργήθηκε προκειμένου να προσφέρει πληροφορίες και υπηρεσίες στους επισκέπτες. Ορισμένες από τις φωτογραφίες & πληροφορίες που υπάρχουν σε αυτόν, δεν ανήκουν στο αρχείο μας. Πηγή τους αποτελεί η ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο και κανένα δικαίωμα δεν αξιώνουμε για αυτές. Το περιεχόμενο του ιστότοπου διατίθεται στους επισκέπτες/χρήστες αποκλειστικά για προσωπική χρήση.